Thursday, November 13, 2014

007 राग हिंदूस्थानी श्री विलंबित गत, और तोडे द्रुत गति में

North Indian Tune named Shree or rAgA SrI belongs to POOrvi family called pOOrvi thaT.    उत्तर भारतीय राग श्री, हिंदूस्थानी संगीत में पूर्वी थाट का माना जाता है।


 Performance time is sunset.  गाना या बजाने के समय है, दिन के द्वितीय प्रहार.

 Tune Shree has a meditative mood.  श्री राग का मनोदशा, ध्यान का होता है।

Shree is an important tune in Sikh devotional Music.  शिख भक्ति संगीत में, श्री राग को बहुत महत्वपूर्ण भूमिका है।

This tune is totally different from the South Indian tune SrI which belongs to kAfI thaaT.  यह राग दक्षिण भारतीय कर्नाटक संगीत के श्री रागं से बहुत भिन्न होता है।

In South Indian Music, also called Karnatic Music, it belongs to the family Kharaharapriya.   दक्षिण भारतीय संंगीत मानें कर्नाटक संगीत में , जो अलग श्री रागं होता है, वह खरहहर प्रिया (काफी थाट) का होता है।

HindusthAni SrI Rag cannot be classified under Kharaharapriya.  हिंदूस्थानी श्री राग को हम खरहर प्रिया कुटुंब में नहीं डाल सकते। 

Hindusthani Sri is to be classified under 51st Melakarta Pantuvarali.  हिंदूस्थानी श्री को हम पंतुवराळी ५१ मेळकर्ता के जन्य राग मानना उचित रहेगा।

The distinction between PantuvarALi and Hindusthani Shree is this: पंतुवराळी और हिंदूस्थानी श्री के अंतर यह है कि--

 PantuvarALi is complete both in ascent and descent.  पंतुवराळी, आरोही और अवरोही दोनों मे संपूर्ण संपूर्ण होता है। 

Hindusthani Shree on the other hand, avoids e (gandhAr) and g# (kOmal dhaivat) in ascent.  परन्तु हिंदूस्थानी श्री आरोही मेंं शुध्ध गंधार और कोमल धैवत को वर्ज्य करता है।

Ascent of tune Shree is c of the middle octave, c sharp, f sharp, g, b, c sharp of the higher octave.   श्रीराग का अवरोही-- षडज, कोमल रिषभ, तीव्र मध्यम, पंचम, शुध्ध निषाद, तार षड्ज. 

Descent is c of the higher octave, b, g sharp,, g, f sharp,, e,, c sharp,, c.  Chief elements are c,,, c sharp,,, c sharp, g,,, g, f sharp,  e, c sharp,, c sharp,, c.   अवरोही-- तार षड्ज, शूध्ध निषाद, कोमल धैवतत, पंचम, तीव्र मध्यम, शूध्ध गंधार, कोमल रिषभ, मध्य षड्ज।


Dominant note is c sharp, assisted by g.  वादी है, कोमल रिषभ.  संवादी है पंचम।


Here is a composition in slow tempo, and a sixteen beat rhythm called tin tAL or Adi tALam.  Western notation is given below.  यहाँ विलंबित लय में तीन ताल में एक कांपोजिशन को आप देख सकते हैं।  पाश्चात्य स्वर लिपि भी मै दे रहा हु।



X:1
T: Hindusthani RAg Shree, by ybrao a donkey.
M:32/32
L:1/32
K:C
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:12
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%--------------------------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 105
Q:12
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 22
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%-----------------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:24
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1 %%MIDI program 1 105
Q:24
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 22
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%------------------------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:48
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1 %%MIDI program 1 105
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 22
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%------------------------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:96
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1 %%MIDI program 1 105
c2.^c3z.^f2  g3z.b2.c'2    c'2.b2.^g2.g2 ^F2.e2.^c2.c2 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 22
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
z32 |
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:1
Q:96
bc^f^f^fg^c^c   ^gcc.^c^cbc.^c  ^gceg^cgc'b   ^f^ce^c^f^fec |
cg^c.cB^cc.B   b^f.^f^feg.^gg   ec.^cgc'.^c'^f.g   ^fbe^fe^c.^cc |
V:2
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3
bc^f^f^fg^c^c   ^gcc.^c^cbc.^c  ^gceg^cgc'b   ^f^ce^c^f^fec |
cg^c.cB^cc.B   b^f.^f^feg.^gg   ec.^cgc'.^c'^f.g   ^fbe^fe^c.^cc |
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%-----------------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 105
Q:96
^fgc'ccgc'c   Gc/^c/e/^f/e^fccb eb^fb^fcgc' cbg^fgge^c |
 be^cb^fe^fc ce^cc/c/^ce^cg ce^fcccg^f ^fcce^ceg^f |
V:2 %%MIDI program 2 22
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
^fgc'ccgc'c   Gc/^c/e/^f/e^fccb eb^fb^fcgc' cbg^fgge^c |
 be^cb^fe^fc ce^cc/c/^ce^cg ce^fcccg^f ^fcce^ceg^f |
V:1 %%MIDI program 1 111
Q:96
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%--------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 105
Q:24
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
V:2 %%MIDI program 2 23
c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2 c2   c2 c2 c2 c2 |
V:3 %%MIDI program 3 116
c2 ^c.^c g2.g2   ^f2.e.e.^c2.^c2    c2 ^c.^c.^f.^f.g.g     e2.e ^c2.^c c2 |
%---------------------------------
V:1 %%MIDI program 1 111
^c16 c8 B4 c4 |
V:2 %%MIDI program 2 111
c16 B4 c8 z4 |
V:3 %%MIDI program 3 111
B16 B4 z4 c4 z4  |

समाप्त।


Monday, November 10, 2014

006 राग गुज्री तोडी विलंबित लय, तीन ताल में

GujrI tODI is a tune from North India. गुजरी तोडी उत्तर भारत देश के एक असामान्य अपूर्व विरल राग है।

 It belongs to the family HindusthAni tODi....यह हिंदूस्थानी तोडी थाट सॆ बना हुआ है।

 In South Indian Music,,, it belongs to the family Subha PantuvarALi having No. 45 in the mElakarta System.  दक्षिण भारतीय संगीत में यह शुभ पंतुवराळी कुटुंब की है।  ४५ मेळ करता।

GujrI tODI is a tune of six notes, instead of the complete seven. गुजरी तोडी में संपूर्ण सात स्वर के स्थान पर सिर्फ छे स्वर उपयोग करते हैं।

 Hence it is called shADav rAAg in Indian Music System.  इसीलीये विज्ञ इस राग को भारतीय संगीत व्यवस्थआ में षाडव षाडव मामते हैं।

The note 'G' is omitted. नोट जी , माने पंचम स्वर वर्जित है।

In ascendence,,,, its notes are c, c sharp, d sharp, f sharp, g sharp, b.  आरोही स, कोमल रिषभ, कोमल गंधार, तीव्र मध्यम, कोमल धैवत, शुध्ध निषाद.

In descendence,,,, its notes are c of the higher octave, b, g sharp, f sharp, d sharp, c sharp, c.  Another improved zig-zag descendence is c of the higher octave, b, g sharp, f sharp, g sharp, f sharp, d sharp, c sharp, d sharp, c sharp,,,,, d sharp, c sharp, c.  तार षड्ज, शुध्ध निषाद, कोमल धैवत, तीव्र मध्यम, कोमल गंधार, कोमल रिषभ, षड्ज।   अवरोही के चलन वक्र होती है।

In North India, Gujri tODI is intended to be sung during second prahar i.e. the between 9 and 11 a.m...  गायन समय, दिन के दूसरे प्रहार।

   The mood of GujrI tODI is melancholy, misery, mourning. रस-- करुण, विषाद।


In Indian instruments like shehnai, GujrI tODI comes out well.  गुजरी तोडी के लिये उत्तम वाद्य-- षॆहनाय।


Resting of note sequences at d sharp, called nyAs, will add to the beauty of the tune.   कोम गंधार पर न्यास करने से, यह राग को मधुर रूप से सुन सकते हैं।

Chief identifying elements of the tune, called pakaD in North Indian Music and mukhyAng in South Indian Music, are:   c, c sharp, B of the lower octave, g sharp of the lower octave, c,,,, c sharp, d sharp, f sharp, g sharp, f sharp, g sharp, b, g sharp,,,, b, g sharp, f sharp, d sharp,  c sharp,,,, d sharp, c sharp, c....






इस राग के स्वर लिपी नोटेशन देख्ने के लिये , आप कृपा से हॆच टी टी पी म्यूजवैबी.ब्लागस्पाट.काम देखीये।  http://museyb.blogspot.in/search/label/142 .